“Ik ben al 15 jaar in therapie” zei mijn cliënt, laten we haar Bea noemen. “Ik praat met mijn psycholoog over alles wat mij dwars zit. Via hem heb ik meer inzichten gekregen, echter ik voel dat er dieper iets anders zit. Iets waar ik met praten niet bij kan komen”.
Ze had over Adult Attachment Therapy gehoord en dit leek haar wel wat. Zoals elke cliënt, verzocht ik haar eerst haar levensverhaal te schrijven en ze maakte een afspraak. Wat onwennig kwam ze de eerste keer bij mij. We bespraken haar verhaal en ik zag genoeg aanknopingspunten om inderdaad met haar Adult Attachment Therapy te gaan doen.
Na 16 sessies eens per 2 weken, zat er een andere vrouw tegenover mij, zelfverzekerder met meer veerkracht en rustiger. Ze gaf aan bereikt te hebben wat ze zoveel jaren gezocht had: rust in zichzelf en een groter gevoel van eigenwaarde.
Herken je dit gevoel dat je met praten alleen niet ver genoeg komt, dat je met al de inzichten die je krijgt er niet in slaagt om iets blijvends te veranderen in je leven? Je kan jezelf dan de vraag stellen hoe het komt dat dit praten alleen niet werkt. Psychologen en Cognitieve gedragstherapeuten zijn meestal erg goed opgeleid. Hoe kan het dan toch zijn, dat er mensen zijn die reageren zoals Bea?
Een mogelijke oorzaak is gelegen in de opbouw van je hersenen.
Onze hersenen zijn opgebouwd uit drie lagen:
- Het reptielenbrein: het helpt ons bij de essentiële functies om te overleven, zoals de ademhaling, bloedsomloop en spijsvertering.
- Het gevoelsbrein: hier worden onze gevoelens verwerkt. Hierbij spelen emotionele reacties die met overleven te maken hebben een rol. Hier wordt ook bepaald of iets gevaarlijk is of niet. En meestal zit hier ook de bron die ons doet aanvoelen dat we iets willen veranderen, we willen af van het verdriet, de boosheid, eenzaamheid, schaamte, en angsten.
- Het denkbrein: deze laag is uniek voor de hogere zoogdiersoorten en met name bij de mens. Via dit deel van de hersenen hebben we de mogelijkheid ons iets bewust te worden via taal, abstracte gegevens, het denken, het plannen en de perceptie.
Het denkbrein vormt zich op latere leeftijd, terwijl de eerste twee lagen al vóór de geboorte aanwezig zijn.
En hier zit het probleem. Onveiligheid zoals bijvoorbeeld bij een onveilige hechting en allerlei vroegkinderlijke emotionele trauma’s worden opgeslagen in het gevoelsbrein en het reptielenbrein. Het denkbrein is dan nog niet gevormd. In ons voorbeeld heeft Bea dus het gevoel van onveiligheid opgeslagen in haar gevoelsbrein. Het brein waar je met taal niet bij kan komen.
Dit is iets wat veel voorkomt. Ongeveer 40-45% van alle Belgen blijkt een vorm van onveilige hechting te hebben en hebben deze ervaring opgeslagen in hun gevoelsbrein.
De oorzaak van een onveilige hechting kan soms groots en duidelijk zijn, zoals bij ernstige verwaarlozing of mishandeling. Veel vaker komt het echter voor dat ouders met alle liefde hun kinderen hebben opgevoed en dat externe factoren de bron van een onveilige hechting is. Te denken valt dan aan ziekenhuisopnames, scheidingen, het krijgen van een broertje of zusje terwijl je zelf nog zeer jong bent, het opgevoed worden door iemand anders, te jong naar een crèche gestuurd worden etc.
Hoe kan een buitenstaander nu zien of mijn hechting mogelijk onveilig is en die nog een rol speelt op volwassen leeftijd?
Voordat cliënten bij me komen, nodig ik ze uit hun levensverhaal te schrijven aan de hand van 13 vragen. Ik krijg zo een beeld van het leven van die cliënt. Vaak loopt er een rode draad doorheen, die start rondom de geboorte en doorloopt tot in het hier en nu.
Kijken we naar het levensverhaal van Bea, dan zien we dat ze als baby rond haar zevende maand een tekort heeft ervaren. Haar moeder, haar primaire hechtingsfiguur was er onvoldoende voor haar. Haar moeder was onthaalmoeder en er waren 7 andere kindjes waar zij voor moest zorgen. Bea moest dus de aandacht van haar moeder delen. Hierop heeft ze een overtuiging geplakt van: “Ik ben niet oké, de anderen zijn wel oké”. Dit heeft ze als waarheid meegenomen naar de school, waar ze gepest werd. Toen ze 24 was, leerde ze een autoritaire en dominante man kennen. Een man die onbewust haar overtuiging beaamde. Een partner die net zo onveilig gehecht is als zij, maar als overlevingsvorm onbewust gekozen heeft voor: “Ik ben oké, de ander is niet oké”. Je begrijpt, dat deze twee mensen in hun overtuigingen naadloos op elkaar aansloten. Bea zocht toenadering en wilde close zijn, haar man wilde afstand en met rust gelaten worden. Bea had verlatingsangst en haar man had bindingsangst. Na zeven jaar ruzie en aantrekken en afstoten, gingen ze uit elkaar. Bea heeft hulp gezocht bij een psycholoog.
Toen ze ging praten met de psycholoog kon ze veel praten over haar man en haar schooltijd. De bron van haar problemen lag daar echter niet, die lag in dat deel waarvan ze geen herinneringen had, puur omdat ze toen nog geen gesproken taal had. Ze voelde dat er meer was, maar kon er met woorden niet bij.
Het is dus erg moeilijk met woorden bij de kern van onze trauma te komen, omdat we toen nog geen woorden hadden om ons te uiten. Herinneringen uit die jonge kinderjaren zijn dan ook niet met woorden vastgelegd. Wat wel is vastgelegd zijn herinneringen met emoties en zintuigelijke gewaarwordingen. Om te helen, moeten we dus die taal spreken die het kind toen al had, namelijk de taal van voelen en ervaren. Dan raken we dat deel in onze hersenen waar die herinneringen van emoties liggen opgeslagen en waar we geleerd hebben hoe het leven functioneert.
Dit is de kern van de Adult Attachment Therapy. Door te werken met afstand en nabijheid ga je in je lijf voelen wat dit met je doet en hoe dat lijf reageert. Je kan geraakt worden in dezelfde pijn die je als kind hebt gekend. Je ervaart als volwassene wat je tekort bent gekomen en krijgt de kans om er woorden aan te geven en de ervaring te veranderen. Je leert dat je zelf in staat bent om dit tekort aan te vullen. Wat je als kind bent tekortgekomen, geef je jezelf nu als volwassene.
Bea ging ervaren wat er in haar lijf gebeurde en wat ze toen nodig had. Ze leerde zichzelf te geven wat haar moeder haar niet kon geven om uiteindelijk bij een diepe rust in haarzelf uit te komen. In haar hersenen werd een nieuwe ervaring gecreëerd. Een ervaring die diepgaand kan doorwerken in het heden en de toekomst.
Wil je ervaren wat Adult Attachment Therapy voor jou kan betekenen? Naast de proeflessen in het Oost West Centrum zijn er weekenden waar je aan den lijve kan ervaren wat deze therapie voor jou kan betekenen.
Voor informatie en opgave zie: www.owc.be
Daarnaast starten we in het najaar een kopopleiding voor mensen die zelf al professioneel met hechting bezig zijn.
Voor informatie en opgave zie: www.owc.be
